Zawody Pucharu Świata składają się na ogół z dwóch serii skoków. W pierwszej z nich startuje pięćdziesięciu skoczków, którzy zajęli najlepsze miejsca w serii kwalifikacyjnej, w drugiej już tylko trzydziestu. Aby konkurs był ważny, musi się odbyć przynajmniej jedna seria skoków, w której wystartują wszyscy zakwalifikowani do konkursu zawodnicy. Jeśli z jakichś powodów (np. duży wiatr) drugi skok nie odbędzie się, to punkty otrzymuje trzydziestu najlepszych zawodników z pierwszej serii.
Przed sezonem 2018 dziesięciu zawodników zajmujących najlepsze miejsca w klasyfikacji Pucharu Świata nie musiało uczestniczyć w kwalifikacji mając zapewniony start w konkursie. Czyli pozostali skoczkowie, aby zakwalifikować się do konkursu musieli być w pierwszej czterdziestce.
Oprócz konkursów indywidualnych rozgrywane są także drużynowe konkursy skoków. Drużyna składa się z czterech zawodników, którzy oddają po dwa skoki. Najpierw skaczą wszyscy zawodnicy zgłoszeni jako pierwsi w swoich drużynach, później skaczą drudzy zawodnicy itd. Następnie odbywa się druga seria na identycznych, jak pierwsza, zasadach. Dawniej w punktacji ogólnej uwzględniano wyniki tylko trzech najlepszych zawodników w drużynie. Od roku 1998 uwzględnia się wyniki wszystkich czterech zawodników. Pierwszy drużynowy konkurs skoków rozegrano w roku 1988 na olimpiadzie w Calgary w Kanadzie. W Pucharze Świata był to sezon 1992.
W Turnieju Czterech Skoczni, aby przejść do rundy finałowej (30 zawodników) zawodnicy skaczą w parach tzn. 1 z 50, 2 z 49, 3 z 48 itp. Zwycięzcy par + 5 przegranych z najlepszymi notami wchodzi do finałowej trzydziestki. W drugiej serii zawodów bierze udział 30 zawodników, którzy zajęli najlepsze miejsca w pierwszej serii. Zawodnicy biorący udział w serii finałowej otrzymują, po zakończeniu konkursu punkty Pucharu Świata. Punktacja w samym Turnieju Czterech Skoczni to po prostu suma wszystkich punktów zdobytych podczas czterech konkursów. Podobna zasady panuje w konkursach RAW Air, gdzie nie ma systemu KO, ale do punktacji końcowej wliczają się wszystkie skoki oddane w kwalifikacjach, konkursach indywidualnych i drużynowych.
Punktacja zawodów rozgrywanych na Mistrzostwach Świata, Zimowych Igrzyskach Olimpijskich oraz w krajowych mistrzostwach nie jest wliczana do klasyfikacji generalnej Pucharu Świata.
Punktacja indywidualna w PŚ
Zawody drużynowe też posiadają swoją punktacje. Oprócz sezonu 2000/01. w którym FIS eksperymentowała, normalna punktacja drużynowa polega na podliczeniu sumy wszystkich punktów PŚ skoczków z danego kraju dodając do tego punkty przyznane za osiągnięcia w konkursie drużynowym. W drużynowych zawodach mieszanych punkty dzielone są przez 2 i dodawane do oddzielnej klasyfikacji Pucharu Narodów panów i pań.
Odległość a nota punktowa
Po zmierzeniu odległości skoku liczy się jego długość od punktu "K" - punkt konstrukcyjny = 60 pkt. w klasyfikacji. Do noty łącznej wlicza się notę za długość skoku i styl. Za każdy metr dalej lub bliżej od punktu "K" otrzymuje +1,8 lub 1,8 pkt. na dużej skoczni K120, a +2,0 lub -2,0 na mniejszych skoczniach (mamucie o punkcie "K185" 1.2 pkt). Do tego dodaje się notę za styl, przyznawaną przez 5 sędziów (2 skrajne noty są odrzucane - skala 0 - 20 pkt - a 3 pozostałe dodaje się do ogólnej punktacji zawodnika).
Od sezonu 2010/11 do noty za skok i styl dodaje się lub odejmuje punkty z przelicznika za siłę i kierunek wiatru oraz za ewentualną zmianę wysokości najazdu. Każda skocznia ma swój własny przelicznik.
Stare zasady liczenia punktów:
1979/80 - W tym sezonie zasadniczo zaliczano 13 najlepszych startów, z tym że tyle razy punktował tylko Hubert Neuper. Dlaczego więc odrzucano wyniki innym zawodnikom. Otóż, co miało być potem regułą, z trzech szwajcarskich konkursów, nigdy nie liczono tego najgorszego (wśród tych, którzy punktowali we wszystkich trzech).
1980/81 - Zaliczano wówczas 10 najlepszych startów. Oczywiście, jeśli ktoś punktował w trzech "Szwajcarach”, to jednym z odrzuconych był właśnie ów najgorszy występ. I to nawet wówczas, gdy ktoś w 10 startach nie punktował (a także wtedy, gdy nie był to jeden z 5 najgorszych wyników). Z tym sezonem wiąże się ciekawa historia. Otóż na stronie www.skijump-db.net z tabeli wyniki, iż Johanowi Saertre zaliczono 15 występów. Jest to bardzo mylące. Zainteresował mnie fakt, iż w tabeli widnieje na 6 miejscu ze 182 punktami, podczas gdy np. trzeci Bulau ma 179. Po przeliczeniu według zasad opisanych powyżej Saertre miałby 142 punkty i taki wynik (zresztą zamieszczony na www.fis-ski.com) należy uznać za słuszny.
1981/82 - Wtedy to pierwszy raz zastosowano podział sezonu. Do konkursu w Engelbergu włącznie liczono 7 najlepszych wyników, po nim liczono 5. Z tym że na trzy konkursy w Bad Mitterndorf zaliczano najwyżej dwa (podobnie jak to zwykle bywało z konkursami szwajcarskimi).
1982/83 - Do konkursu w Engelbergu włącznie zaliczano 7 najlepszych konkursów, ze zwykłym zastrzeżeniem co do Szwajcara. Po nim - 5.
1983/84 – Tu sytuacja jest w miarę prosta – do konkursów japońskich wliczano 5 konkursów, po nich – tyle samo.
1984/85 – Ten sezon wzbudził największe wątpliwości i jako jedyny nie zostawił stuprocentowej pewności. Do konkursu w Cortinie d`Ampezzo wliczano 5 konkursów i tutaj pewność się kończy. Najłatwiej przyjąć tezę, iż w bazie FIS są błędy i że należy wliczać 6 najlepszych startów po tym konkursie. Wtedy nie wpłynęło by to na kolejność: Nykaenen miałby 229 (nie 224), Vettori – 180 (nie 176), Ploc – 121 (nie 117), Akimoto – 96 (nie 89), Bergerud – 90 (nie 88). Niemniej - to najbardziej dyskusyjny sezon.
1985/86 - Do Sapporo włącznie – wliczano 5 konkursów, po nim – 6 ze zwykłym zastrzeżeniem szwajcarskim.
1986/87 - Do Sapporo wliczano 9 konkursów, a po – 6.
1987/88 - Do końca Turnieju Czterech Skoczni wliczano skoczkom 7 najlepszych wyników, potem odrzucano tylko najgorszego "Szwajcara”.
1988/89 - Do uzupełnienia...
1989/90 - Właśnie ten sezon był kluczem do "szwajcarskiego casusu” otóż tu odrzucano tylko ów najgorszy z 3 konkursów, co natchnęło mnie do sprawdzenia innych sezonów.
Do sezonu 1993/94 w Pucharze Świata punktowało tylko 15 najlepszych zawodników. Na początku 50 skoczków skakało w obu seriach, a w konkursie mogło wziąć udział ponad 100 skoczków. Potem wprowadzono kwalifikacje, gdzie awansowało z nich 60 skoczków, a 35 brało udział w finałowej serii. Nadal jednak punktowała najlepsza piętnastka. Potem zmniejszono ilość zawodników w konkursie z 60 do 50, a potem w drugiej serii z 35 na 30 i trzydziestka punktowała. Stara punktacja PŚ wyglądała tak:
Stara punktacja ind. w PŚ
Jeśli chodzi o starą punktację za konkursy drużynowe to w sezonach 1991/1992 i 1992/1993 krajom przyznawano punkty za zajęte miejsca w poszczególnych konkursach według następującej tabeli:
Stara punktacja druż. w PŚ
W sezonach 1993/1994 - 2000/2001 punkty za drużynówki były przyznawane wg klucza poniżej:
Stara punktacja druż. w PŚ
opracowali Paweł Stawowczyk, Jarek Gracka
« powrót do strony głównej